"Part-time Chairman
Full-time Father"
- Nguyen Quoc Trung -

03 điểm lạ khi chuỗi Blank Street Coffee huy động được 87 triệu USD

NQT
Thị trường vốn đầu tư trước khi doanh nghiệp lên sàn chứng khoán (Pre-IPO / OTC) luôn có những câu chuyện thú vị xung quanh việc định giá doanh nghiệp.

03 Điểm kì lạ trong thương vụ Chuỗi BlankStreet Coffee gọi vốn thành công 87 triệu USD

1. Quỹ VC hiếm khi đầu tư vào chuỗi kinh doanh truyền thống.

2. Chuỗi Blank Street Coffee mới chỉ thành lập năm 2020 (3 năm tuổi) và mới có 65 cửa hàng nhưng được định giá 200 triệu USD.

3. Mô hình kinh doanh thú vị nhưng không quá đột phá (quan điểm cá nhân)

(NQT phân tích tổng hợp với dữ liệu từ các bản tin Forbes, Bloomberg, Techcrunch v…v…)

I. Vì sao Blank Street Coffee lại thu hút được vốn đầu tư mạo hiểm?

Blank Street Coffee (trong bài viết này sẽ được viết tắt là BSC) không gọi vốn từ các nhà đầu tư cá nhân hay gọi vốn trong quá trình IPO/ Listing mà toàn bộ 87 triệu USD BSC huy động đến từ các quỹ đầu tư mạo hiểm (Venture Capital – VC) chỉ trong hơn 2 năm (từ 2021 đến nửa đầu năm 2023)

Tại sao điều này lại kì lạ?
Thứ nhất là vì gu đầu tư của quỹ VC rất hiếm khi là mô hình Brick & Mortar (Mô hình “gạch vữa” – Các mô hình kinh doanh mà phần lớn vốn đầu tư đổ vào các cửa hàng vật lý và có khấu hao cao). Thông thường thì các quỹ VC ưu tiên rót vốn vào các dự án có yếu tố công nghệ hơn, vì khả năng chống sao chép, hàm lượng chất xám và các tài sản vô hình khác được cho là lợi thế của một bài Pitching (bài thuyết trình gọi vốn) của các công ty công nghệ thường được các VC đánh giá cao.


Vậy BSC đã gọi vốn từ những quỹ  nào?
3 cái tên lớn nhất trong danh mục cổ đông của BSC chính là Tiger Global (quỹ đầu tư trị giá 58 tỷ USD), Left Lance Capital (quỹ đầu tư trị giá 1.4 tỷ USD)  và General Catalyst (Quỹ đầu tư trị giá khoảng 5 tỷ USD, và là một quỹ đã rót vốn vào Stripe.com, một nền tảng thanh toán nổi tiếng hàng đầu thế giới). Nếu bạn có thời gian tìm hiểu website của các quỹ này, chúng ta cũng sẽ thấy đa số danh mục đầu tư của họ là các công ty có yếu tố công nghệ!  

Tuy việc một “chuỗi gạch vữa” gọi được vốn khủng và trở thành một công ty hàng đầu không phải là việc quá lạ. Ví dụ như thương vụ Mekong Capital đầu tư cho Thế Giới Di Động năm 2007 lúc mới chỉ có 7 cửa hàng và định giá 10 triệu USD, nhưng đến khi niêm yết thành công, khoản đầu tư này đã tăng trưởng 57 lần (tính trung bình là 61% một năm) và trở thành một trong các thương vụ đầu tư thành công nhất của Mekong Capital. Tuy nhiên, cần lưu ý Mekong capital là một quỹ PE (Private Equity – Quỹ đầu tư tư nhân) chứ không phải quỹ VC (Venture Capital – Quỹ đầu tư mạo hiểm).

Trước BSC, cũng đã có một số chuỗi café gọi được vốn khủng như Luckin Coffee (Trung Quốc), Blue Bottle (Mỹ), Cafe X (Mỹ), tuy nhiên hiệu quả thành công của các thương vụ đầu tư này vẫn còn là một dấu hỏi với các quỹ VC, đặc biệt là sau thông tin gian lận Báo Cáo Tài Chính của chuỗi Luckin coffee năm 2020 dẫn đến công ty phải nộp đơn phá sản tại Mỹ. Chính vì vậy, việc BSC gọi vốn thành công giai đoạn 2021-2023 là một sự kiện rất kì lạ trong thị trường vốn.

Bản thân NQT khi đào tạo và chia sẻ cho các học viên về chiến lược huy động vốn tại chương trình CFM: From Zero to IPO cũng thường xuyên nhắc nhở mọi người về việc thị trường vốn có cách vận hành, giao dịch với logic rất khác thị trường kinh doanh truyền thống. Chủ doanh nghiệp phải hiểu “Game – Cuộc chơi tài chính” thì mới có thể dẫn dắt công ty thành công trong các vòng gọi vốn sau này.
Việc các quỹ đầu tư mạo hiểm lớn rót vốn vào mô hình cửa hàng vật lý như Blank Street Coffee là một điều không phổ biến trong thị trường vốn. Liệu đây có phải là 1 sự dịch chuyển xu hướng trong đầu tư Pre-IPO?
II. Quy mô và độ tuổi của Blank Street tại thời điểm được định giá và rót vốn
Theo đợt định giá mới nhất được công bố năm 2023, Blank Street được định giá 200 triệu USD với quy mô 65 cửa hàng tính đến thời điểm định giá. Mặc dù việc định giá doanh nghiệp là sự kết hợp của cả dữ liệu quá khứ lẫn kì vọng trong tương lai, nhưng trung bình một cửa hàng Café của BSC có giá trị hiện tại khoảng 3 triệu USD (80 tỷ VNĐ) là một con số đáng… ngưỡng mộ?

So sánh với một số thương hiệu tại Việt Nam, chúng ta thấy The Coffee House đang được định giá 50 triệu USD vào năm 2021 khi đã có tới 154 cửa hàng (định giá chỉ bằng 25% của Blank Street trong khi có số lượng cửa hàng lớn gấp 3 lần), hay Highlands Coffee được định giá 800 triệu USD (nguồn: Reuters) trong khi có hơn 500 cửa hàng (định giá gấp 4 lần Blank Street nhưng có số lượng cửa hàng gấp gần 10 lần). Cần chú ý là cả The Coffee House và Highlands đều có tuổi đời hơn chục năm, đã trải qua nhiều biến động của thị trường và vẫn đang vận hành bền vững, trong khi Blank Street Coffee ra đời năm 2020, lớn lên và phát triển trong giai đoạn dịch Covid bùng phát toàn cầu và khủng hoảng tài chính lan rộng.

Trong quá trình đào tạo và tư vấn cho các chủ doanh nghiệp (nhất là trong lĩnh vực chuỗi – nhượng quyền) triển khai hoạt động tài chính, huy động vốn với tầm nhìn IPO/ Listing lên sàn chứng khoán, NQT và ekip luôn dành thời gian liên tục thảo luận với lãnh đạo doanh nghiệp để xây dựng chiến lược định giá phù hợp với từng giai đoạn phát triển của doanh nghiệp và phù hợp cả với thông lệ thị trường vốn tại Việt Nam.

Khá nhiều chủ doanh nghiệp có sai lầm là sao chép chiến lược tài chính và phương pháp định giá của các doanh nghiệp tại Mỹ và áp dụng tại Việt Nam, việc này có thể dẫn đến dòng vốn vào doanh nghiệp bị suy giảm cả về số lượng và tốc độ.  

Highlands cuối năm 2022 được định giá lên tới 800 triệu USD tại thời điểm đã có hơn 500 cửa hàng với tuổi đời gần 15 năm (2009 - 2023)


III.  Mô hình kinh doanh tuy có 04 điểm độc đáo nhưng chưa quá thực sự khác biệt nổi trội:

Thông thường sau một bài thuyết trình gọi vốn (pitching), các quỹ và các nhà đầu tư thường rất quan tâm đến một số yếu tố như Rào cản gia nhập thị trường (Barriers to entry) của ngành và các Lợi thế cạnh tranh khó sao chép (Sustainable Competitive Advantages) của doanh nghiệp. Và 2 yếu tố này, dường như không quá nổi trội trong mô hình kinh doanh của Blank Street Coffee.

Theo 2 Founders của doanh nghiệp (Viney Menda và Issam Freiha), những điểm độc đáo của doanh nghiệp của mình được mô tả qua 04 ý chính như sau:

1. Chi phí đầu vào: BSC chú trọng xây dựng mối quan hệ với các nhà cung ứng để có được giá đầu vào tốt, từ đó giảm giá, ưu đãi cao hơn cho khách hàng. Ngoài ra, Blank Street Coffee không mở các cửa hàng quá lớn mà chủ yếu theo trường phái mô hình quầy xe đẩy (coffee cart) để tiếp tục giảm chi phí vận hành. Theo thông tin trên Techcrunch, giá đồ uống cùng loại của BlankStreet thấp hơn khoảng 11% so với Starbucks.

2. Cách thức vận hành: BSC sử dụng các máy pha café tự động cao cấp, gần như toàn bộ quy trình pha chế ra một cốc café không cần sự can thiệp nhiều của barista (nhân viên pha chế) mà chỉ cần thao tác một vài nút bấm. Một số chuyên gia cho rằng việc sử dụng các dòng máy tự động này có thể giúp giảm số lượng nhân viên tại quán, giảm quy trình đào tạo nhân sự, dễ dàng điều động và phân bổ nhân sự giữa các cơ sở, từ đó tăng khả năng mở rộng quy mô (scalable) thêm các cửa hàng mới trong khi tối ưu các chi phí. BSC cũng tự hào tuyên bố trong các tài liệu truyền thông rằng họ có các “nhân sự vui vẻ và quan tâm, chu đáo với khách hàng” do không bị bận rộn với việc pha chế và chuẩn bị đồ uống.

3.  Mô hình membership: với giá 12USD một tuần nhưng số lượng lần uống không hạn chế (Unlimited Pours!) đang nhận được sự quan tâm của cả khách hàng và các nhà đầu tư. Tuy nhiên hiện giờ dịch vụ này mới đang trong giai đoạn thử nghiệm và dành cho khách hàng mời đích danh chứ chưa phải sản phẩm phổ cập toàn thị trường.

4. Chất lượng đồ uống: các founders tin rằng khi GenZ trở thành lực lượng lao động chính mới thì làn sóng Third Wave (một thuật ngữ trong ngành café, nói đến việc các khách hàng ngày càng quan tâm đến chất lượng hạt café, có gu thưởng thức tinh tế hơn). Nhờ các chiến lược cắt giảm chi phí như đã trao đổi ở trêm, BSC có thể tối ưu dòng tiền để tìm kiếm, bổ sung cho menu của mình những dòng hạt cà phê độc đáo (Specialty coffee) chiều lòng các đối tượng khách hàng ngày càng khó tính với giá bán thấp hơn Starbucks.

Theo cá nhân NQT, ưu điểm số 2 trong 4 điểm mạnh trên có lẽ sẽ là giá trị cốt lõi lớn nhất mà Blank Street Coffee sẽ tiếp tục tận dụng để huy động vốn mở rộng quy mô. Thông thường trong các mô hình kinh doanh Brick & Mortar (cửa hàng vật lý) thì chi phí set up mặt bằng, khấu hao tài sản và chi phí nhân sự là các khoản cản trở rất lớn cho sự tăng trưởng quy mô của doanh nghiệp hoặc khi cần cắt giảm/ cắt lỗ nhanh gọn để tối ưu dòng tiền.
Tuy nhiên, một nhóm phân tích khác vẫn nghi ngờ khả năng phát triển của BSC dựa trên quan điểm:
- Hệ thống BSC mở rộng trong giai đoạn dịch Covid 2020-2022, chính vì vậy BSC có được giá mặt bằng thấp và giá nguyên liệu thấp, các lợi thế này có thể mất dần khi thị trường dần hồi phục.
- Các dòng máy pha chế của BSC không phải sản phẩm độc quyền, vì thế một thương hiệu khác với nguồn vốn vững mạnh hoàn toàn có thể dễ dàng sao chép mô hình kinh doanh của BSC.
- Số lượng điểm bán 65 điểm chưa thực sự đủ lớn để đánh giá năng lực quản trị và mở rộng của ban lãnh đạo doanh nghiệp.
- Mô hình kinh doanh chưa đủ hấp dẫn để bán nhượng quyền (franchise).

Các khoá học & Dịch vụ tư vấn của NQT

Dịch Vụ Tư Vấn:
Lộ Trình Lên Sàn Chứng Khoán



Ekip của NQT cùng các đối tác là Công ty chứng khoán, công ty kiểm toán quốc tế sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp cho đến khi lên sàn thành công.

Liên hệ: [email protected]

Khoá học:
From Zero to IPO


Khoá học offline 3 ngày về lộ trình đưa doanh nghiệp lên sàn chứng khoán.

Xem Lịch Học Gần Nhất.

Khoá học:
Holding & Investment Finance Management
Khoá học offline 2 ngày về chiến lược xây dựng và quản trị tập đoàn theo mô hình Holdings.

Xem Lịch Học Gần Nhất.

Khoá học:
IPO Decode
IPO Kickstart
IPO Speedup

     Combo 3 khoá học online (video) về lộ trình đưa doanh nghiệp lên sàn chứng khoán.

Đăng ký ngay!

Khoá Học:
MONEYosophy





Khoá học offline 2 ngày về chiến lược quản trị vốn trong tài chính cá nhân.

Lịch Học Đang Được Cập Nhật.
Created with